Klimaat en Beneden-Dendervallei

Partnerschap plant aanpak wateroverlast en ontwikkeling open ruimte Beneden-Dendervallei

De lokale besturen Aalst, Dendermonde en Lebbeke willen de wateroverlast aanpakken in de Beneden-Dendervallei. Tegelijk willen ze samen met Vlaamse en provinciale partners het openruimtegebied tussen Aalst, Lebbeke en Dendermonde klimaatadaptief ontwikkelen. In het kader van T.OP Dender en het Nationaal Park Scheldevallei zullen ze hiervoor de komende twee jaar een Masterplan en actieprogramma opmaken. Vanaf 2026 start de stapsgewijze realisatie op het terrein.

Geïntegreerde aanpak dankzij overkoepelende samenwerking

In het landschap van de Beneden-Dender komen heel wat uitdagingen en kansen samen. Op de linkeroever van de Dender is er bij hoge waterstanden vaak wateroverlast. Op die momenten kan het water bovenstrooms en in de Grote Meers onvoldoende worden opgehouden en gebufferd. Bovendien kunnen een aantal beken niet voldoende afwateren. In het bijzonder in de woonwijken Berkenlaan in Gijzegem en Scheutlage in Mespelare zijn er hierdoor regelmatig problemen. Zo was de situatie er in januari 2024 nog kritiek door de intense neerslag.

Deze problematiek vraagt een geïntegreerde aanpak met een overkoepelende samenwerking. Die aanpak moet het water enerzijds maximaal vasthouden om droogte te vermijden, en het anderzijds tijdig afvoeren wanneer er te veel neerslag is. De afstemming op de rioleringswerken die van Gijzegem tot Oudegem moeten plaatsvinden, is daarbij een van de belangrijke factoren. Ook de andere ambities voor het gebied, zoals onder meer extra buffering van hemelwater en (natte) natuurontwikkeling, moeten deel uitmaken van een samenhangende oplossing.

Met het Masterplan willen de partners een waterveilige woonomgeving creëren en een duurzaam toekomstperspectief ontwikkelen voor de open ruimte van de Beneden-Dender. Ze zullen hiervoor werken rond vier ambities:

• Ontwikkelen van een veerkrachtig watersysteem
• Creëren van samenhangende bosstructuur en verbindende beekvalleien
• Ontwikkelen van een klimaatbestendig landbouwlandschap
• Scheppen van kansen voor zachte recreatie, landschap en beleving

Het ruimere kader: T.OP Dender en Nationaal Park Scheldevallei

Aalst, Dendermonde en Lebbeke zullen samen het Masterplan opmaken. Dat doen ze niet alleen. Ze krijgen hiervoor ondersteuning van T.OP Dender en het Nationaal Park Scheldevallei, in samenwerking met de Vlaamse Waterweg nv, het Departement Omgeving, de Provincie Oost-Vlaanderen, Regionaal Landschap Schelde-Durme, Polder Beneden-Dender en VZW Nationaal Park Scheldevallei.

In het kader van T.OP Dender keurden de Vlaamse Regering en de Provincie Oost-Vlaanderen eerder dit jaar al een Strategisch Plan Ruimte voor Water Dendervallei goed. Dat bevat acties en projecten die focussen op het beschermen van toekomstgerichte locaties, het herstellen van de vallei en het creëren van ruimte voor het overstromende water. Een van de voorziene acties betreft de opmaak van een gezamenlijk Masterplan voor het Beneden-Dendergebied.

“De wateroverlast rond de Dender vraagt een gediversifieerde aanpak. Dat kan je alleen doen wanneer alle betrokken partners hetzelfde verhaal schrijven. Dat doen we met de Provincie, Vlaamse overheid, lokale besturen, en heel wat andere partners binnen T.OP Dender. Dat begint nu ook zijn vruchten af te werpen: met deze samenwerkingsovereenkomst nemen de verschillende betrokkenen een engagement op om vanaf 2026 ook op het terrein effectieve realisaties te komen”, aldus ​gedeputeerde An Vervliet, bevoegd voor Ruimtelijke Planning

Ook de ambitie van de partners van het recent opgerichte Nationaal Park Scheldevallei om sterkere natuurverbindingen tussen de Scheldevallei en Dendervallei te ontwikkelen, sluit hier perfect bij aan.

“De samenwerking is een belangrijke stap richting een klimaatrobuust Denderlandschap binnen het Nationaal Park Scheldevallei. Door te zorgen voor meer natuur en biodiversiteit, en door ruimte te geven aan water willen we het risico op wateroverlast beperken. Met een doordacht actieprogramma en gerichte maatregelen zorgen we ervoor dat wonen, duurzame landbouw en zachte recreatie ook in het Denderlandschap van de toekomst alle kansen krijgen”, vult ​gedeputeerde Riet Gillis, bevoegd voor Klimaat, Milieu en Natuur aan.

Hoe gaat het verder?

In september 2024 hebben alle partners de samenwerkingsovereenkomst voor dit project goedgekeurd en de nodige cofinanciering voorzien. De Provincie Oost-Vlaanderen zal het project nu opstarten. Tegen februari 2025 willen de partners een studiebureau aanstellen, waarna de opmaak van het Masterplan kan starten. Regionaal Landschap Schelde-Durme zal vervolgens de coördinatie opnemen met ondersteuning vanuit de Provincie Oost-Vlaanderen.

Het Masterplan Beneden-Dender zal uitspraken doen over het ruime valleigebied rondom de Dender tussen Aalst, Lebbeke en Dendermonde in relatie tot de aangrenzende dorpskernen: Gijzegem, Mespelare, Oudegem, Hofstade, Wieze en Denderbellebroek. In de loop van 2025 en 2026 worden inwoners uit deze verschillende dorpen, maar ook andere belanghebbenden, geïnformeerd en betrokken.

Tegen midden 2026 moet het Masterplan duidelijk maken op welke manier de verschillende ambities kunnen samengaan en de wateroverlastproblematiek kan worden opgelost. Waarna de stapsgewijze realisatie van het Masterplan en het bijhorend actieprogramma kan starten.