Vleermuizen tellen via infraroodpoortjes
Het aantal overwinterende vleermuizen wordt meestal via visuele tellingen geschat. Maar die cijfers zijn verre van nauwkeurig. In het Fort Steendorp in Temse werd daarom een experiment opgezet met een infraroodteller. Opvallende cijfers: slechts één op de drie aanwezige vleermuizen bij een visuele wintertelling wordt gezien. Verder blijkt dat het fort ook buiten de winter van groot belang is voor vleermuizen.
In ons land houden vleermuizen een winterslaap om energie te sparen omdat er te weinig voedsel (insecten) voorhanden is. Veel vleermuissoorten doen dit in ondergrondse overwinteringsplaatsen zoals ijskelders, bunkers, mergelgroeven en forten. Honderden vrijwilligers in Nederland en België registreren jaarlijks op die plaatsen de waargenomen vleermuizen. Uit studies blijkt immers dat alle vleermuissoorten tijdens de winterslaap wakker worden en zich binnen of zelfs tussen de overwinteringsplaatsen verplaatsen.
Meer kennis door infrarood-lichtbarrières
Het plaatsen van infrarood-lichtbarrières bij de ingangen van een winterverblijf kan onze kennis over het belang van winterverblijfplaatsen voor vleermuizen sterk vergroten. Het zijn telpoortjes waarbij de vleermuizen door een aantal onzichtbare lichtstralen vliegen. Iedere in- en uitvliegende vleermuis wordt dan automatisch geteld.
Opvallende resultaten
Het Fort Steendorp is een grote, voormalige, militaire, bakstenen fort en tegenwoordig een van de belangrijkste overwinteringsplaatsen voor vleermuizen in Vlaanderen. Gedurende vier opeenvolgende jaren werden het hele jaar door gegevens verzameld en kon men aldus ook vleermuisactiviteitsgegevens verzamelen buiten de overwinteringsperiode. Deze tellingen tonen aan dat als ongeveer 1.000 vleermuizen worden geteld in het fort, het werkelijke aantal overwinterende dieren dichterbij de 3.000 ligt. Dit vergroot het belang van het fort voor het behoud van vleermuizen sterk. Aanvullend tonen zowel piekactiviteiten in mei-juni als in augustus-november aan dat optimale bescherming van vleermuizen van groot belang is. Beschermingsmaatregelen mogen niet alleen beperkt blijven tot de periode van winterslaap.
foto boven (c) Yves Adams - Vilda
foto links (c) V. Runnel