Wereld Wetlands dag
Het is vandaag Wereld Wetlands Dag, een dag waarop we het belang en de schoonheid van een uniek stukje natuur in de kijker zetten.
Wetlands zijn natuurgebieden die ontstaan op de grens tussen land en water. Dit kan zijn in de vorm van natte graslanden, of als een combinatie van open water, rietland en elzenbroekbossen. Het unieke karakter van dit natuurtype zorgt ervoor dat je er heel wat zeldzame planten en dieren terugvindt, en onze Scheldevallei is er rijk aan! Je kan onder andere in de Paardeweide heel wat Wetlands terugvinden.
7 redenen waarom de Paardeweide zo bijzonder is
1. Twee in één
De Paardeweide bevat niet één maar twee totaal verschillende biotopen. Aan de westkant strekken zich hooilanden uit die enkel bij stormweer onder water komen te staan. In het oosten ligt een gebied dat via een sluis dagelijks onder water wordt gezet en gekenmerkt wordt door open water en ondiepe zones met rietvegetatie. Dat levert erg verschillende begroeiing op, met een brede variatie aan bezoekers tot gevolg.
2. Bloemenpracht
In het voorjaar kleuren dotterbloemen, pinksterbloemen en echte koekoeksbloemen de hooilanden in het westelijk deel impressionistisch geel, roze en wit. Weidevogels zoals de grutto en de kievit genieten er met volle teugen van, net als typische hooilandvlinders zoals het oranje en bruin zandoogje. In het oostelijke deel imponeren ’s zomers de paarse tinten van de grote kattestaart, een typische plant voor rietlanden en waterkanten. Vlinders, maar ook wilde bijen en hommels komen hier maar wat graag nectar en stuifmeel tanken.
Foto Yves Adams © Vilda
3. Vissen nemen de trap
Terwijl het Scheldewater tweemaal daags het oostelijke deel van de Paardeweide binnenstroomt, glippen de vissen vlijtig mee. “Bot en paling, maar ook spiering, fint en zeebaars komen zo regelmatig op bezoek. Terug zwemmen naar de Schelde is geen probleem dankzij een ingenieuze trap die het waterniveauverschil overbrugt tussen Schelde en Paardeweide”, vertelt initiatiefnemer Dominiek Decleyre, projectleider van de cluster Kalkense Meersen bij Natuur en Bos van de Vlaamse overheid.
Foto © Cyriel De Gucht
4. Zeldzame vogels
Geen wonder dat vogelliefhebbers zo graag naar dit plekje trekken: je kan er wel 140 verschillende vogelsoorten spotten! Visetende watervogels zoals lepelaars, futen en reigers, inclusief de zeldzame roerdomp. Maar ook zwaluwen en andere zangvogels, steltlopers en eenden. Deze drukte trekt op haar beurt veel roofvogels aan. Wat een schouwspel!
Foto © Jean Verspeurt
5. Blik op het verleden
In deze regio lieten landbouwers de hooilanden tot begin de jaren 70 elke winter doelbewust bevloeien met Scheldewater. Deze techniek hertekende het landschap tot een kleinschalig lappendeken van hooilanden en sloten. Een tafereel dat je op deze plek nog steeds kan terugvinden! Ook vandaag gaan lokale landbouwers aan de slag: ze maaien er nog steeds de hooilanden.
Foto © De Vlaamse Waterweg nv
6. Vereende krachten
Al bijna dertig jaar werken natuurverenigingen vzw Durme en Natuurpunt hier samen aan rijkere natuurwaarden. Andere partners helpen regelmatig een handje, zoals ons Regionaal Landschap, dat mee de openheid van het gebied bewaart. Vanaf 2010 stak ook de overheid een tandje bij: Het Sigmaplan deed zijn intrede, waarmee de biodiversiteit, de veiligheid (bescherming tegen overstromingen) en toegankelijkheid een verdere boost kregen. Tal van instanties en vrijwilligers blijven het goede werk voortzetten.
Foto © Ortwin Hoffmann
7. Natuurlijke schokdemper
De Paardeweide is een van de vele overstromingsgebieden die binnen het Sigmaplan werden ingericht. Enkel bij extreme weersomstandigheden overstroomt de overloopdijk. Dat gebeurt meerdere keren per jaar, met name in de ‘stormperiode’ van circa oktober tot maart.
Door water op te vangen en vast te houden, verlaagt deze klimaatbuffer de pieken op bekkens, rivieren en beken in natte periodes. Zo worden overstromingen op ongewenste plaatsen voorkomen. Bovendien kunnen deze waterrijke gebieden veel koolstof opslaan (tot wel 30% van alle koolstof op het land, volgens WWF) en het water zuiveren van vervuiling.
Niet toevallig vroeg WWF tijdens World Wetlands Day (02.02.2020) nog aandacht voor bijzondere gebieden als deze. Natuurpunt tipte investeren in deze wetlands als één van de zeven prioriteiten voor een sterker klimaatbeleid. Het becijferde ook dat Vlaanderen in de afgelopen 50-60 jaar 75% van zijn wetlands verloor, inclusief natte graslanden. Het is dan ook goed nieuws dat zulke gebieden in onze Scheldevallei extra ruimte krijgen dankzij het Sigmaplan. Onder andere voor de Paardeweide kregen uitvoerders De Vlaamse Waterweg nv en Natuur en Bos de ‘working with nature’-award uitgereikt op een internationaal congres rond watergebonden infrastructuur.
Foto © De Vlaamse Waterweg nv
Je kan dit en nog veel andere interessante artikels nalezen in het gratis magazine #ikhouvanmijnstreek van Regionaal Landschap Schelde-Durme.